Böbrek kanseri en sık görülen 3. ürolojik kanserdir. Böbrek tümörlerinin çoğu, alakasız bir nedenle BT taraması, MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) veya ultrason gibi bir görüntüleme çalışması yapıldığında tesadüfen bulunur. Sigara içmek ve daha az yaygın olarak kalıtsal koşullar gibi böbrek kanseri risk faktörleri vardır. Erkekler kadınlardan daha yüksek böbrek kanseri riskine sahiptir. Çoğu böbrek kanseri 60-70 yaşları arasında teşhis edilir.
Böbrekler, vücutta atık olan idrarı oluşturan organlardır. Böbrekte oluşturulan idrar, üreter olarak adlandırılan iki ince tüpten mesaneye ulaşır. Böbrekler sırtta göğüs kafesinin arkasında bulunur ve güçlü sırt kasları ve alt kaburgalar sayesinde dış etkenlere karşı korunur.
Böbrek kanseri, böbreklerde malign bir hücre (tümör) büyümesi sonucu oluşur. Genel adı böbrek kanseri olan bu durum tıpta renal hücreli karsinom olarak adlandırılır. Böbrekte farklı tümör tipleri ve farklı hastalık evreleri vardır.
Böbrek kanserleri, dünya genelinde teşhis edilen tüm kanserlerin yaklaşık %2’sini oluşturmaktadır. Böbrek kanseri hasta sayısı son yıllarda artmış olsa da hastaların hayatta kalma oranı da başarılı tedaviler sayesinde artıyor. Erken teşhis de erken müdahale ve doğru tedavi şansını artırıyor.
Böbrek Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Böbrek kanseri genellikle daha küçük olduklarında ağrıya neden olmaz veya herhangi bir semptom göstermezler. Ancak böbrek kanseri yaygın olarak birkaç belirti gösterebilir:
- İdrarda kan görülmesi
- Yan, karın veya sırtta devam eden ağrı
- Karında bir yumru hissi
- Nedeni olmayan iştahsızlık ve önemli kilo kaybı
- Anemi ve yorgunluk
Böbrek Kanseri Nedenleri ve Risk Faktörleri
Böbrek kanserinin neden geliştiğini kesin olarak bilmek mümkün değil. Kanser oluşumuna yol açan bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Sigara kullanımı ve obezite bu risk faktörlerindendir.
Birinci derece akrabalarında böbrek kanseri ve yüksek tansiyonu olanlar yüksek risk altındadır. Sigara tüketimini bırakmak, sağlıklı bir kiloda kalmak böbrek kanseri riskini azaltabilir. Von Hippel-Lindau sendromu ve tüberoskleroz hastalığının da böbrek kanseri risk faktörlerinden olduğu bilinmektedir.
Böbrek Kanseri Tanısı ve Teşhisi
Böbrek kanserinin farklı aşamaları vardır. Tümör bir alanda sınırlıysa ve böbreğe yayılmıyorsa lokalize böbrek kanseri olarak adlandırılır. İlerlemiş böbrek kanserinde, kanser hücreleri böbrek dışına çıkar ve etraftaki doku ve organlara ilerler. Uzak lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmışsa, doktorlar metastatik bir hastalıktan bahsetmeye başlar.
Görüntüleme yöntemlerinin yaygınlaşması ile tesadüfen tanı konulan böbrek kanserlerinin oranı artmaktadır. Günümüzde böbrek kanserlerinin 3/4’ünün tesadüfen teşhis edildiği bilimiyor. Yüksek teknolojik görüntüleme sistemlerinin yaygın şekilde kullanılması bu oranların artmasını sağlamıştır.
Böbrek kanserleri sıklıkla akciğere metastaz yapar. Akciğerden sonra metastaz yaptığı görülen organlar ve dokular; karaciğer, kemikler, böbrek üstü bezi, beyin ve lenf düğümleridir. Böbrekteki tümörün yarıçapı büyüdükçe başka doku ve organlara metastaz yapma riski de artar.
Tanı İçin Hangi Testler Uygulanır?
Böbrek kanserinin tanılamasında bazı tıbbi testler uygulanır. Çoğu kanser türünden farklı olarak, böbrek kanseri sıklıkla biyopsi yapılmadan teşhis edilebilir. Biyopsi, küçük doku parçalarının çıkarılması ve mikroskopla bakılmasıdır. Bunun yerine, aşağıdaki testlerden biri veya daha fazlası uygulanır.
İdrar Tahlili: Kanserin böbreklerin toplayıcı sistemini işgal ettiği böbrek kanseri olan yaklaşık 5 kişiden 2’sinin idrarında kan bulunur. Ancak idrarda kan oluşmasına neden olabilecek birçok durum vardır. İdrarda kan, idrar tahlili adı verilen bir test yapılarak bulunabilir.
Kan Testleri: Böbrek kanserini teşhis edebilecek bir kan testi yoktur. Ancak tam kan sayımı (CBC) ve kan kimyası testi, kanda böbrek kanseri ile bağlantılı belirtileri tespit edebilir.
BT Tarama: Bir BT taraması, vücudun içinin ayrıntılı görüntülerini yapmak için bir dizi X-ışını ve bir bilgisayar kullanır. Bu test böbrek kanseri tanısını doğrulayabilir.
MR: MRI, vücudun ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için radyo dalgaları, büyük mıknatıslar ve bir bilgisayar kullanır. Bir MRI, kanserin omurganıza veya beyninize yayılıp yayılmadığını gösterebilir.
Ultrason: Ultrason testi, bilgisayar ekranında görüntü oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Bu test, böbrek tümörünün sıvı dolu bir kese (kist) veya katı bir tümör olup olmadığını göstermeye yardımcı olabilir. Katı bir tümörün kanser olma olasılığı daha yüksektir.
İntravenöz Piyelogram (IVP): Bu test böbreklere, üreterlere ve mesaneye bakmak için özel bir boya ve X ışınları kullanır. Bu test sırasında sağlık uzmanınız damarlarınızdan 1 tanesine boya enjekte eder. Boya yardımıyla anormal şeyler, tümörler, böbrek taşları veya böbrek kanserinin neden olabileceği tıkanmış alanlar görülebilir. Test ayrıca böbreklerdeki kan akışını da kontrol edebilir.
Anjiyografi: IVP’ye çok benzer bir testtir. Böbrekleri incelemek için boya ve X ışınları kullanılır. Anjiyografi ile boya, doğrudan böbreğinize giden bir artere enjekte edilir. Test, kan damarlarını göstermeye yardımcı olur ve hangi kan damarlarının tümörlere kan gönderdiğinin belirlenmesini sağlar.
Biyopsi: Biyopsi, vücuttan küçük doku parçaları almak için yapılan bir testtir. Daha sonra doku mikroskopla incelenir. Böbrek kanseri için biyopsi sıklıkla yapılmaz. Çoğu durumda, görüntüleme testleri ve cerrahi, kanseri teşhis etmek ve tedavi etmek için gereken tüm bilgileri verir. Ancak bazı durumlarda böbrek kanseri tanısını doğrulamak için biyopsi yapılabilir.
Böbrek Kanseri Tedavisi
Böbrek kanserinin birincil tedavisi tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Böbrekte bulunan tümörün konumu, büyüklüğü ve yerleşimine göre böbrek üstü bezi ve çevresindeki yağlı böbrek dokuları ile birlikte böbreğin tamamının çıkarılması (radikal nefrektomi) sıklıkla uygulanan bir prosedürdür.
Açık cerrahi ile yapılan böbrek kanseri ameliyatları, laparoskopik veya robotik cerrahi yöntemleri ile de yapılabilmektedir. Bu gelişmiş yöntemlerde hasta üzerindeki iz açık ameliyata göre çok daha küçüktür, kan kaybı çok düşüktür ve ameliyattan sonra hastalar günlük normal hayatlarına daha çabuk kavuşurlar.
Tümörün çapı 4 cm’den küçükse yalnızca tümörlü kısmın alınması yeterlidir(parsiyel nefrektomi). Böbrek dokusu ile tümörün çıkarılması laparoskopik veya robotik cerrahi ile yapılabilir.
Böbrek kanseri tedavisi konusunda kemoterapi ve radyoterapi sınırlı bir etkiye sahiptir. Radyoterapi sadece metastatik lezyonların (kemik, beyin) tedavisinde faydalıdır.
Böbrek Kanseri Ameliyatı
Böbrek kanseri ameliyatı, böbrekteki tümörü ve yakındaki dokuları çıkarmayı amaçlar. Yayılmayan böbrek kanserinin ana tedavisi cerrahidir. Erken evre böbrek kanseri genellikle tek başına ameliyatla tedavi edilir.
Gözetim
Bu, düzenli BT taramaları ile böbreğinizdeki çok küçük topaklar gibi anormal alanların izlenmesi anlamına gelir. Genellikle bu topaklar tedaviye ihtiyaç duymaz ve size hiçbir belirti veya zarar vermez.
Doktorunuz sizin için en iyi seçenek olduğunu düşünürse, sizinle gözetim hakkında konuşacaktır. Ameliyattan kaçınmanın sizin için daha iyi olduğu anlamına gelen başka tıbbi durumlarınız varsa da gözetim önerilebilir.
Termal Ablasyon
Bu tedavi, kanser hücrelerini yok etmek için ısı kullanır. Küçük böbrek tümörleriniz varsa ve ameliyat olamıyorsanız kullanılabilir. Bazen ileri böbrek kanserlerinin semptomlarına yardımcı olmak için de kullanılır.
Embolizasyon
Bu tedavi böbrek kanserine kan akışını engellemek için kullanılabilir. Daha ileri kanserlerde kanamayı kontrol etmeye yardımcı olmak için de kullanılabilir. Bazen ameliyattan önce kullanılır.
Hedefe Yönelik Tedaviler
Hedefe yönelik tedavilerin birçok farklı türü vardır. Böbrek kanserinde bunlar, kanserin yeni kan damarları yapmasını durdurarak çalışan ilaçlardır.
Metastatik Böbrek Kanserinde Tedavi
Kanseriniz yayıldıysa, tedavi genellikle kanseri tedavi etmekten ziyade kontrol altına almaya çalışmaktır. Hedefe yönelik tedavi ilaçları sıklıkla metastatik böbrek kanserini kontrol altında tutmak için kullanılır. Veya semptomları hafifletmek için arteriyel embolizasyon veya radyoterapi alabilirsiniz. Ameliyat da olabilirsiniz.
Tedavilerin Yan Etkileri Var Mı?
Alacağınız yan etkilerin türü, tedavi türüne, doza, süreye ve kendi genel sağlığınıza bağlı olacaktır.
Tedaviniz başlamadan önce olası yan etkileri doktorunuza veya hemşirenize sorun. Olası yan etkiler hakkında daha fazla bilgi edinmek için farklı tedaviler hakkında bilgi edinebilirsiniz.